Trong tín ngưỡng thờ Mẫu tam tứ phủ, Cô Bé Suối Ngang được cho là một trong những hiện thân của Cô Bé Thượng Ngàn quyền uy và tài phép nơi miền Hữu Lũng, Lạng Sơn.Trong bài viết này xin tổng hợp gửi tới bạn đọc một vài thông tin về Cô Bé Suối Ngang, đề thờ và văn khấn Cô Bé để bạn đọc tham khảo.
“Ai lên tới Lạng Sơn châu thổ
Hỏi thăm đền Cô Bé nơi nao
Hỏi ra phố Vị đi vào
Non xanh mắc võng cây giao giữa rừng
Đồn vui nô nức tưng bừng
Rủ nhau bái yết cửa rừng Suối Ngang”
Cô Bé Suối Ngang là ai ?
Cô Bé Suối Ngang là một trong những hiện thân của cô Bé Thượng Ngàn, trong đó tên gọi Suối Ngang được đặt theo tên các địa danh là nơi chính đền thờ cô Bé. Cô Bé Suối Ngang là bát bộ tiên nàng trên Tòa Sơn Trang, hầu Mẫu Thượng Ngàn
Hầu giá Cô Bé Suối Ngang
Cũng giống như các giá hầu Cô Bé Thượng Ngàn đặc trưng, thông thường vào các ngày tiệc lớn hoặc khi chính tiệc cô, các thanh đồng thỉnh cô về loan giá ngự đồng tại chính đền thờ Cô Bé Suối Ngang.
Khi ngự đồng người ta thường dâng cô quần áo thổ cẩm, chân quấn xà cạp, đeo kiềng bạc, tay cầm ô, vai đeo gùi. Sau khi lễ Mẫu khai quang, cô múa mồi và ban tài phát lộc cho thanh đồng cùng bách gia trăm họ
Đền thờ Cô Bé Suối Ngang
Đền Cô bé Suối Ngang nằm ở Suối Ngang, xã Phố Vị, Hữu Lũng, Lạng Sơn. Đền nằm gần khu tâm linh Bắc Lệ. Đường đến Đền Cô rất dễ đi, hoàn toàn đi bằng xe ô tô đến tận sân đền. Nếu có dịp đi lễ đền Bắc Lệ, chúng ta nên ghé vào thắp hương đền cô để xin cầu, tài, cầu lộc.
Muốn tới đến Cô Bé Suối Ngang, từ lúc rẽ qua ngã tư Mẹt vào đường, các bạn cứ hỏi đường đến Đền thờ Cô Bé Suối Ngang là người dân sẽ chỉ cho các bạn ngay, đường thẳng nên rất dễ tìm. Đền không chỉ là nơi giao lưu văn hóa mà còn là nơi tổ chức các buổi hát hầu đồng.
Đền Cô bé Suối Ngang đã có từ rất lâu, không rõ từ thời nào. Đền Cô đã nhiều lần trung tu nên đã tố hảo hơn rất nhiều. Tuy nhiên, vẫn giữ được nhiều nét cổ. Đây được coi là một ngôi đền đẹp và linh thiêng. Khách thập phương từ xa tới đều có thể ghé thăm Đền không chỉ tham quan ngắm cảnh mà còn có thể cầu phúc, cầu lộc. Nếu đến vào ngày mùng 1, hay ngày rằm các bạn còn có thể xem các cô, các cậu múa hầu đồng,may mắn có thể được nhận chút lộc đó là một nét đẹp văn hóa rất riêng đấy.
Bản văn Cô Bé Suối Ngang
Bản văn 1
Ai lên tới Lạng Sơn châu thổ
Hỏi thăm đền Cô Bé nơi nao
Hỏi ra phố Vị đi vào
Non xanh mắc võng cây giao giữa rừng
Đồn vui nô nức tưng bừng
Rủ nhau bái yết cửa rừng suối ngang
Suối trong nước bạc rừng vàng
non xanh dãi bóng trăng ngàn thông reo
Đỉnh non thác dội lưng đèo
Có tiên cô bé sớm chiều vào ra
Suối Ngang chính quán quê nhà
Danh lam cổ tích một toà sơn trang
Trước lầu cây táo vắt ngang
Có đường dẫn tới bản làng đông vui
Ngô khoai lúa mạch sắn đồi
Tay cô giáo hoá cho đời ấm no
Nhân dân lập miếu lên thờ
Nhớ tiên cô bé ngàn xưa còn truyền
Non cao in dấu cờ tiên
trăng thanh gió mát đua thuyền chèo chơi
Mênh mông thuyền ngược bè xuôi
Khi chơi phố vị lúc sang đồi chè
ven rừng ven suối ven khe
Khi lên Đồng Mỏ khi về chín tư
Suối Lân , Quan Giám các toà
Khi lên xứ Lạng chơi chùa tam thanh
Chùa Tiên cho chí Chùa Thành
Kiệt Cùng cổ tích anh linh muôn đời
Đồng Đăng hoa quả tốt tươi
Lên vùng biên giới dẹp loài xâm lăng
( cô cưú người vì nước vì dân)
Cô ghét ngưòi ăn nói lăng nhăng
Nói lời báng nhạo cô làm cho thẫn thờ
Cô làm cho nay ngẩn mai ngơ
Sớm thẫn chiều thờ biết phép cô chưa
Nguyên xưa cô giá ngự trên ngàn
có tiên cô bé trấn cửa rừng suối ngang
trước lầu rừng cấm trông sang
Có một cây táo vắt ngang cửa đền
Đêm thanh vắng xà chầu hổ phục
Lúc thanh nhàn tùng cúc trúc mai
Nhớ người nhớ cả rừng xanh
Nhớ cây táo ngọt nhớ cành vắt ngang
Người đi dưới ánh trăng ngàn
Lẵng hoa đủng đỉnh bên mình túi dao
Ngưòi ơi cỏ đón hoa chào
Người về,bách điểu sớm chiều ca vang
Tay khơi bể bạc rừng vàng
Đem cho trăm họ giàu sang đời đời
Thế gian ghi nhớ ơn ngưòi
Nhớ tiên cô bé miệng cười xinh xinh
Gà rừng điểm mõ tụng kinh
Long chầu hổ phục xà tinh khấu đầu
Hổ lang , bách điểu quy đầu
Vượn dâng trái ngọt hồng đào ngát hưong
Nghe lời đồng khấn cô thưong
Cô đi tấu đối sơn trang các toà
Công Đồng Bắc lệ vào ra
Tiên cô hầu cận Mẫu bà Suối ngang
Lấy dây mắc võng giữa ngàn
Ai qua chạm võng cô làm khốn thay
Biết ra thời tới kêu ngay
Cô cho nước suối lá cây khỏi liền
Cứu người dở dại dở điên
Hiếu thuận thảo hiền cô mới độ cho
Cô bảo rằng các ghế đừng lo
Lộc cô vô số trên kho thượng ngàn
Xin đừng nay nắng mai mưa .
Đừng như bầy Nhện giăng tơ mấy lần
Đền thờ cô rào rạt hoa tươi .
Dưới khe nước chẩy , con cá bơi giữa dòng .
Cỏ cây bát ngát trùng trùng điệp điệp .
Ông Hổ gọi đàn gầm thét đêm thâu .
Tiếng chim rừng ríu rít gọi nhau .
Cô bé đứng ở bên lầu ngắm trăng .
Lầu Ngũ Phượng một mình cô chải chuốt .
Nước gương trong , giắt lưọc cài trâm
Cung thỉnh mời cô bé giáng lâm
Chúng tâm lễ vật chứng tâm cho thanh đồng
Bản văn 2
Đồn vui náo nức tưng bừng
Rủ nhau bái yết cảnh rừng Suối Ngang
Suối trong nước bạc rừng vàng
Non xanh giãi bóng trăng ngàn thông reo
Đỉnh non thác dội lưng đèo
Có Cô Bé Suối sớm chiều vào ra
Suối Ngang chính quán quê nhà
Danh lam cổ tích một tòa Sơn Trang
Trước lầu cây táo vắt ngang
Có đường dẫn tới bản làng đông vui
Cơm lam; lúa mạch; sắn đồi
Tay Cô giáo hòa cho đời ấm no
Nhân dân lập miếu lên thờ
Nhớ Tiên Cô Bé nghìn xưa còn truyền
Non cao in dấu cờ tiên
Trăng thanh gió mát đua thuyền chèo chơi
Quanh co thuyền ngược bè xuôi
Khi lên Phố Vị; khi chơi Đồi Nghè
Men đồi bên suối; bên khe
Chèo lên Đồng Mỏ; chèo về Chín Tư
Suối Lân; Quan Giám; các tòa
Khi lên xứ Lạng chơi chùa Tam Thanh
Chùa Tiên cho chí Chùa Thành
Kiệt Cùng cổ tích anh linh muôn đời
Đồng Đăng hoa quả tốt tươi
Lên vùng biên giới dẹp loài xâm lăng
Cứu người vì nước vì dân
Giận phường tham nhũng; giận quân lọc lừa
Giận phường sảo trá điêu ngoa
Dối trẻ lừa già; nghĩ chuyện đảo điên
Thương ai hiếu thuận thảo hiền
Thương người hữu đức; hữu duyên; hữu tình
Nhớ Người nhớ cả rừng xanh
Nhớ cây táo ngọt; nhớ cành vắt ngang
Người đi dưới bóng trăng ngàn
Lẵng hoa đủng đỉnh bên mình sườn túi dao
Người đi cỏ đón hoa chào
Người về bách điểu sớm chiều ca vang
Người khơi bể bạc rừng vàng
Đem cho trăm họ giàu sang đời đời
Thế gian ghi nhớ ơn Người
Nhớ Cô Bé Suối miệng cười xinh xinh
Gà rừng điểm mõ tụng kinh
Nai chầu; hổ phục; rắn linh khấu đầu
Hổ lang bách điểu quy chầu
Vượn dâng trái ngọt hồng đào ngát hương
Nghe lời đồng khấn cô thương
Cô đi tấu đối sơn trang các tòa
Nhớ Cô quẩy lẵng hái trà
Nhớ Cô quẩy lẵng hái hoa trên đồi
Nhớ Cô hái quả đeo gùi
Nhớ Cô hái thuốc cứu người trần gian.
Nhớ Cô vượt suối băng ngàn
Lên vùng Bố Hạ; lại sang Cầu Gồ
Cam sành; quýt ngọt thơm tho
Chợ Đồn – Yên Thế; về chùa Tây Thiên
Mộc Châu; Tuần Giáo; Điện Biên
Chơi thôi Cô lại về miền phương Nam
Thương người cố cuốc tha hương
Thương người đứng ngã ba đương bơ vơ
Thương ai chín hẹn; mười chờ
Sẩy chân một bước xa cơ một thời
Con đầu thành kính ai ơi
Long vân mở hội có người có ta
Kính thành mấy khúc văn ca
Tâm hương giãi tỏ trước tòa Sơn Trang
Khánh tiệc Cô Bé Suối Ngang
Chính tiệc Cô Bé Suối Ngang ngày 2 tháng 9 âm lịch.
Văn khấn Cô Bé Suối Ngang
(Bản văn sử dụng để tham khảo)
Con Nam Mô A Di Đà Phật
Con Nam Mô A Di Đà Phật
Con Nam Mô A Di Đà Phật
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con lạy chư Tiên, chư Thánh.
Con lạy Cô Bé Suối Ngang tối tú anh linh
Đệ tử con tên là:…………. tuổi:……….
Ngụ tại:……………………………
Hôm nay, đệ tử con nhất tâm một lòng, nhất tòng một đạo, nhất tâm trí thiết, nhất dạ chí thành, đêm tưởng ngày mong, tu thiết hương, hoa, đăng, trà, quả, thực, đường xa xa xôi nhất tâm mang miệng về tâu, mang đầu về bái đền Cô Bé Suối Ngang. Mong trên cha độ, dưới ơn nhờ Mẫu thương, nhờ ơn Cô lộc Cô, cúi xin Cô Bé Suối Ngang anh linh soi đường dẫn lối, phù hộ độ trì cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, lạy cô ơn cô vuốt ve che chở cho gia chung chúng con trong ba tháng hè, chín tháng đông, tai qua nạn khỏi, đầu năm chí giữa, giữa năm chí cuối được vạn sự bình an, cửa nhà khang ninh, nhờ ơn Cô Bé mà gia chung được đắc danh, đắc phúc, đắc lộc, đắc tài.
Đệ tử con dãi tấm lòng thành trước xin chư Phật Tiên cùng Cô Bé Suối Ngang anh linh chứng giám!!!
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Chính cung Cô Bé Suối Ngang trên đền thờ Cô ở Hữu Lũng, Bắc Giang.
